Animowana propaganda - czyli jak walczono przy pomocy kreskówek (2)

W poprzednim wpisie prezentującym garść filmów animowanych wykorzystywanych przez Amerykanów w celach propagandowych. Do walki z nazizmem, komunizmem i Japończykami zatrudniono między innymi Kaczora Donalda, Królika Bugsa czy Popeye'a. Ich przeciwnicy nie byli gorsi, zwłaszcza że w niektórych, takich jak ten niemiecki film propagandowy skierowany do Francuzów, w którym również grają znane postaci amerykańskich kreskówek. Tyle, że tym razem pilotują one bombowce... 

Celem filmu było przekonanie mieszkańców Francji, że alianci stanowią dla nich takie samo zagrożenie jak i Niemcy, a za wojskami USA i Wielkiej Brytanii stoją tak naprawdę Żydzi (obrazek powyżej).

Kolejna animacja, tym razem z alegorycznymi zwierzęcymi postaciami powstała 1940 roku:

Przejdźmy teraz do kreskówek sowieckich. W okresie II Wojny Światowej były one wymierzone przede wszystkim w III Rzeszę. Film podzielony jest na trzy akty. W pierwszym widzimy koalicjantów Niemiec przedstawionych jako psy czekające w pozycji służącej na kość od Hitlera. Każdy z psów wyglądem przypomina jednego z przywódców współpracujących z Niemcami państw, na szyli mają nazwiska: Mussolini (Włochy), Horty (Węgry), Antonescu (Rumunia). Psy przymilają się, popisują, w końcu zaczynają walczyć o rzuconą przez Hitlera kość. 

W drugim akcie przywódca III Rzeszy  toczy dialog z Napoleonem:

- Napoleonie, czy mnie słyszysz? To ja, Hitler.

- Słyszę cię, Adolfie, słyszę!

- Wiesz Napoleonie, chcę podbić cały świat.

- Tak też słyszałem, Adolfie, tak też słyszałem.

- Przybyłem by prosić cię o błogosławieństwo i, hmm, radę. 

- Ah, Adolfie, nim będzie za późno, połóż się tutaj koło mnie!

Akt trzeci przedstawia Hitlera stojącego na beczkach z prochem (na każdej z nich etykieta: Norwegia, Holandia, Francja, Polska...)   i żonglującego zapalonymi pochodniami. Efektu finałowego można się domyślić.

Z kolei w poniższym filmie widzimy III Rzeszę jako wygłodniałego wilka (a może dzika?), który maszeruje przez kolejne państwa, aż z podpaloną pochodnią dociera do ZSRR. Jednak tutaj napotyka na opór i sowiecka pięść miażdży przeciwnika.

W innym z kolei filmie widzimy wzruszającą scenę, w której barbarzyńscy faszyści (taki sam jest z resztą tytuł filmu) strzelają z karabinu maszynowego do małego chłopca. W linkowanym materiale jest też fragment innego filmu, nakręconego już po II Wojnie Światowej.

 

A co z Japończykami? Pomimo, że dziś Kraj Kwitnącej Wiśni pod względem ilości produkowanych filmów animowanych plasuje się w ścisłej światowej czołówce, to jednak dotarcie do materiałów z II Wojny Światowej jeszcze do niedawna stanowiło poważny problem. Było to związane między innymi z faktem, że w czasie amerykańskiej okupacji konsekwentnie niszczono wszelkie materiały propagandowe i niestety niewiele udało się uratować. Wśród ocalonych są na szczęście również produkcje pełnometrażowe, takie jak Momotaro no Umiwashi (Orły Morskie Momotaro) z 1943 r. czy Momotaro Umi no Shimpei  (Bogosławieni przez bogów morscy wojownicy Momotaro) z roku 1945. Bohaterami tych animacji są zwierzęta przebrane w marynarskie mundury, ich dowódcą jest jedyny człowiek w filmie - Momotaro. Produkcje te kierowano do najmłodszych widzów, docelowo miały one wpłynąć na wizerunek marynarki wojennej.

Niestety nie udało się znaleźć w sieci japońskich filmów z tego okresu. Korzystając jednak z okazji, warto wspomnieć o produkcjach powojennych, z których jedna z najbardziej dramatycznych przedstawia sceny zrzucenia na Hiroszimę bomby atomowej. Film oparty jest na autentycznej historii japońskiego chłopca, któremu udało się przeżyć wybuch.